به نقل از «ایمنا»

پزشکی بازساختی جایگزین روش‌های رایج درمانی می‌شود

تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۹۲۰۶۶۹

دبیر علمی سلول‌ها بنیادی پژوهش سرای شهید شهریاری (استان اصفهان) معتقد است سلول‌های بنیادی انقلاب جدیدی را در علم پزشکی رقم زده و پزشکی بازساختی را جایگزین روش‌های رایج درمان خواهند کرد، زیرا سلول‌ها علاوه بر تولید بافت جدید، توانایی ترمیم کامل بافت‌های آسیب دیده را دارند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، همه انسان‌ها زندگی خود را از یک سلول به نام زیگوت یا تخمک بارورشده شروع می‌کنند، زیگوت تقسیم می‌شود و سلول‌های بنیادی را تولید می‌کند که به سلول‌های تخصصی تمایز می‌یابند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگر بدن انسان را مانند یک ساختمان در نظر بگیریم، سلول‌های بنیادی حکم آجرها و پایه و اساسش را دارند؛ این سلول‌ها اجزایی هستند که می‌توانند برای نواحی مختلف بدن، سلول‌های خاص همان ارگان را به وجود بیاورند، به طوری که تحت شرایط مناسب در بدن یا آزمایشگاه، سلول‌های بنیادی تقسیم می‌شوند و سلول‌های دیگری به نام سلول‌های دختر را تشکیل می‌دهند.

سلول‌های دختر به سلول‌های بنیادی جدید یا سلول‌های تخصصی (تمایز یافته) با عملکرد خاص مانند سلول‌های خونی، سلول‌های مغزی، سلول‌های ماهیچه‌ای قلب یا سلول‌های استخوانی تبدیل می‌شوند.

در بدن هیچ سلول دیگری به جز سلول بنیادی توانایی تولید انواع سلول‌های جدید را ندارد. به علاوه سلول‌های بنیادی تنها سلول‌هایی هستند که می‌توانند به طور نامحدود تکثیر شوند و با ایجاد سلول‌های تخصصی به ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده کمک کنند، در واقع توانایی خودنوزایی و تکثیر و توانایی تمایز و تبدیل به انواع سلول‌های بافت‌های مختلف دو ویژگی اصلی سلول‌های بنیادی است که موجب تمایز و برتری این سلول‌ها نسبت به سایر سلول‌های زنده بدن شده است.

لازم به ذکر است سلول‌های بنیادی به چهار دسته اصلی جنینی، بزرگسالان، خون‌ساز و القایی تقسیم می‌شود که بسته به بیماری می‌توان از هریک استفاده کرد با این حال سلول‌های بنیادی جنینی بند ناف علاوه بر دسترسی آسان‌تر توان درمانی بالاتری نیز دارند به طوری که این سلول‌ها می‌توانند به انواع مختلفی از سلول‌ها عصبی، خونی، غضروفی و ماهیچه‌ای تبدیل شوند.

در حال حاضر، متخصصین خون و آنکولوژی از این سلول‌ها برای کنترل یا درمان سرطان‌های خون و اختلالات خونی استفاده می‌کنند. با این حال، محققان معتقدند که Stem cells پتانسیل درمان بیماری‌های دیگری را نیز دارد. در این راستا نگار آقاجانی، دبیر علمی سلول‌ها بنیادی پژوهش سرای شهید شهریاری (استان اصفهان) به گفت‌وگویی صمیمانه با خبرنگار ایمنا نشسته است که در ادامه آن را خواهید خواند:

ایمنا: سلول‌های بنیادی پتانسیل درمان چه بیماری‌هایی را دارد؟

آقاجانی: سلول‌های بنیادی با کمک دو ویژگی برتر خود یعنی توانایی تکثیر و توانایی تمایز، می‌توانند انقلابی جدید را در علم پزشکی رقم زده و پزشکی بازساختی را جایگزین روش‌های رایج درمان کنند چراکه این سلول‌ها علاوه بر تولید بافت جدید توانایی ترمیم کامل بافت‌های آسیب دیده را نیز دارند به علاوه با کمک سلول‌های بنیادی می‌توان در فضای آزمایشگاهی اندام‌هایی را ساخته و جایگزین اندام آسیب دیده کرد.

بیماری‌های خونی بدخیم، خونی غیر بدخیم، نقص ایمنی، سرطان‌های حاد و تومورهای جامد اصلی‌ترین بیماری‌های قابل درمان با سلول‌های بنیادی است. کم کاری مغز استخوان، بیماری‌های متابولیکی، اوتیسم، فلج‌مغزی، آلزایمر، پارکینسون، اختلالات پلاسما سل، دیابت، مشکلات نخاعی، سکته‌های قلبی، بیماری‌های کبدی، اختلالات عضلانی، ناهنجاری‌های ارثی گلبول قرمز و کم خونی داسی شکل از دیگر بیماری‌های لاعلاج قابل درمان با سلول‌های بنیادی است به علاوه این سلول‌ها در حوزه درمان‌های زیبایی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان بیماری آلزایمر، بیماری‌های پروانه‌ای و پارکینسون سه بیماری لاعلاجی هستند که در حال حاضر بر درمان آن‌ها با کمک سلول‌های بنیادی تحقیقات بسیاری در حال انجام است، تحقیقاتی که نوید نتایج معجزه آسایی را به جهان می‌دهد. چشم امید درمان بیماران پروانه‌ای به سلول‌های بنیادی است چرا که امروزه از سلول‌های بنیادی برای درمان سوختگی‌های شدید استفاده می‌شود و این به معنای آن است که درمان بیماری‌های سخت پوستی با سلول‌های بنیادی دور از ذهن نیست.

لازم به ذکر است یکی از ویژگی‌های بارز سلول‌های بنیادی این است که پیوند اندام و بافت‌های تولیدی از این سلول‌ها، با مشکل پس‌زده شدن پیوند مواجه نیست چرا که اندام از سلول‌های خود فرد ساخته می‌شود. این ویژگی از حجم عظیم مشکلات بیمار پیوند زده می‌کاهد و از مرگ‌های پس از پیوند بر اثر پایین آمدن سیستم ایمنی جلوگیری می‌کند.

سلول‌های بنیادی افزون بر درمان بیماری‌های مختلف در آزمایشات بالینی محصولات دارویی نیز کاربرد بالایی دارد به طوری که می‌توان به جای آزمایش داروها و واکسن‌ها بر روی نمونه‌های انسانی، عضو مورد نظر را با سلول‌های بنیادی ساخته و در فضایی آزمایشگاهی دارو مورد نظر بدون آسیب به کسی بر همان عضو تزریق کرد.

با این حال در سطح جهان، درمان بعضی بیماری‌ها با سلول‌های بنیادی همچنان در فاز تحقیقاتی قرار دارد. در حال حاضر این روش درمانی بیشتر برای درمان بیماری‌های لاعلاجی همچون سرطان خون مورد استفاده قرار می‌گیرند و هنوز وارد مرحله درمان بیماری‌های رایج‌تری از جمله دیابت نشده چرا که پزشکی بازساختی با سلول‌های بنیادی، علمی جدید و ناشناخته است و دنیا در استفاده از آن محتاطانه عمل کرده و به کندی پیش می‌رود، اما دیر زمانی نیست که این علم کاربردی جایگزین روش‌های قدیمی درمان شده و روند درمان پزشکان را دگرگون می‌کند.

ایمنا: چرا استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی با مشکلات اخلاقی مواجه است؟

آقاجانی: سلول‌های بنیادی جنینی بند ناف علاوه بر دسترسی آسان‌تر توان درمانی بالاتری نیز دارند به طوری که این سلول‌ها می‌توانند به انواع مختلفی از سلول‌ها عصبی، خونی، غضروفی و ماهیچه‌ای تبدیل شوند.

این گروه از سلول‌های بنیادی شامل دو دسته اصلی است. دسته اول خون بندناف جنین پس از تولد است و دسته دوم که به شدت نیز قدرتمندند، سلول‌های اولیه‌ای هستند که چند روز پس از تشکیل نطفه تولید می‌شوند. سلول‌های بنیادی همه توانی که می‌توان از آن‌ها حتی یک انسان کامل را در شرایط آزمایشگاهی ساخت. قدرت تکثیر این سلول‌ها به قدری بالا است که از هر سلول می‌توان یک اندام ساخت این در حالی است که تعداد این سلول‌ها در نطفه اولیه به چند هزار سلول می‌رسد. با این حال برداشت این سلول به معنای نابودی جنین انسان در شکم مادر است و با مسائل جدی اخلاقی مواجه است.

لازم به ذکر است هر قدرتی که به دخالت در روند طبیعی ختم شود باید دارای یک چهارچوب اخلاقی محکم باشد تا از سو استفاده‌های قدرت‌طلبانه برخی از افراد جلوگیری کرده و مانعی بر سر اتفاقات ناگوار باشد.

ایمنا: توسعه و حمایت از سلول‌های بنیادی تا چه اندازه اهمیت دارد؟

آقاجانی: در آینده‌ای نزدیک دیگر خبری از مطب‌های پزشکی که برای طیف گسترده‌ای از بیماران یک نوع دارو را تجویز می‌کنند، نخواهد بود. آینده در دستان پزشکی بازساختی است، پزشکی بازساختی که برای هر فرد دارویی کاملاً شخصی و مناسب با سلول‌های خودش را تجویز کرده و انقلابی در پزشکی را رقم خواهد زد.

جالب است بدانید سال ۲۰۲۱ حدود ۲.۷ بیلیون دلار در سطح جهان در بحث سلول‌های بنیادی سرمایه گذاری شد و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا سال ۲۰۲۹ به ۱۵۹ بیلیون دلار گردش مالی برسد.

همه این موارد بیانگر آن است که توسعه و حمایت از سلول‌های بنیادی از اهمیت بالایی برخوردار است. ارتباط دانشگاه با حوزه درمان راه اصلی پیشرفت هرچه بیشتر کشور است چراکه پزشکان باید با دانش روز دنیا آشنا بوده و ارتباط بگیرند.

به علاوه هرچه بانک بند ناف کشور غنی‌تر باشد سطح گسترده‌تری از بیماران تحت درمان قرار می‌گیرند. این امر حمایت دولت و سازمان‌های بیمه را می‌طلبد تا با تحت پوشش قرار دادن هزینه نگهداری بند ناف تعداد نمونه‌های سلولی بانک را افزایش دهند. بندناف گنجینه است و نباید اجازه داد هیچ خانواده‌ای این گنجینه را از دست بدهد. هرچه حمایت دولت از نگهداری این گنجینه بیشتر باشد هزینه درمان نیز در آینده کاهش یافته و کشور به توسعه‌ای پایدار با جامعه‌ای سالم و به دور از بیماری خواهد رسید.

ایمنا: نگهداری از بندناف چه شرایطی دارد و هزینه آن چقدر است؟

آقاجانی: نگهداری از بندناف باید قبل از عمل زایمان توسط خانواده فرزند به بانک بندناف اعلام شود چراکه تنها حدود پنج الی ۱۰ دقیقه پس تولد جنین می‌توان خون بندناف را جمع‌آوری کرده و جهت نگهداری به بانک منتقل کرد. به همین جهت فرد متخصص باید در هنگام تولد جنین در بیمارستان حضور داشته باشد.

مقدار خون بند ناف جنین و تعداد سلول‌های موجود در خون اهمیت بالایی دارد. حداقل باید ۵۰ سی‌سی خون با ۶۰۰ میلیون سلول از بند ناف برداشت شود تا ارزش نگهداری داشته باشد. اگر حجم و تعداد سلول‌های خون بند ناف جنین مورد تأیید قرار گرفت خون وارد مراحل بعدی شده و آزمایشات مختلفی از جمله برسی ویروس، سنجش کلونی و شاخص HLA را پشت سر می‌گذارد. در نهایت نیز پس از اضافه شدن ضد یخ طبیعی مخصوص سلول، به صورت منجمد در دمای منفی ۱۹۶ درجه در تانک‌های ازت نگهداری می‌شود. هزینه نگهداری بندناف به صورت خصوصی در حال حاضر برابر با هشت میلیون و سیصد هزار تومان برای ورودی بدون آزمایشات اولیه و حدود چهارصد هزار تومان شارژ سالانه است‌.

جالب است بدانید سلول‌های بنیادی بندناف به غیر از خود فرد می‌تواند برای افراد نزدیک خانواده و حتی افراد غریبه نیز مورد استفاده قرار گیرد البته در صورتی که از لحاظ ژنتیکی با فرد بیمار همخوانی داشته باشد که بر این اساس بانک بندناف به دو نوع خصوصی و عمومی تقسیم می‌شود. در بانک خصوصی افرادی که تمایل به نگهداری بند ناف فرزند خود دارند با پرداخت هزینه بند ناف جنین را در بانک نگهداری می‌کنند، اما بانک عمومی ویژه نگهداری انواع مختلفی از بندناف‌ها به صورت عمومی و همگانی است که براساس نیاز بیمار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ایمنا: ایران در زمینه سلول‌های بنیادی چه جایگاهی دارد؟

آقاجانی: ایران در زمینه سلول‌های بنیادی رتبه اول منطقه بوده و دارای بانک بند ناف غنی است. سلول‌های بنیادی از سال ۱۳۸۳ وارد ایران شد که در آن زمان جهاد دانشگاهی پژوهشگاه رویان را به عنوان مرکز تحقیقاتی برای سلول‌های بنیادی در تهران بنا کرد. بعد از آن افتخارات این پژوهشگاه به اصفهان رسیده و رویان اصفهان موفق به شبیه سازی گوسفند شد.

زیربنای تحقیقاتی سلول‌های بنیادی در ایران به قدری قوی و گسترده است که امروزه آن را در صفوف دانش‌آموزی نیز مشاهده می‌کنیم و دانش‌آموزان کم سن و سال ما به لحاظ اطلاعات به جایی رسیده‌اند که می‌توانند در این راستا مقاله نوشته و به تحقیقات بپردازند.

ایمنا: سلول‌های بنیادی تا چه اندازه در آینده دنیای انسان‌ها تأثیر دارد؟

آقاجانی: دنیا دائماً در حال پیشرفت است و حال دیگر جهان به نقطه‌ای رسیده است که رشته‌هایی مانند بیوتکنولوژی و زیست سلولی مولکولی به مراتب تأثیر گذار تر از رشته پر طرفدار پزشکی است. دانش‌آموزان مراقب باشند براساس گذشته دنیا مسیر آینده خود را انتخاب نکنند. رشته پزشکی امروزه در حال تبدیل به رشته‌ای کاملاً وابسته به سلول‌های بنیادی شده است که اگر پزشک در آن تخصص نداشته باشد با مشکل مواجه خواهد شد.

قدم‌های خوبی جهت معرفی سلول‌های بنیادی و اهمیت آن به دانش‌آموزان برداشته شده است و امید است این اطلاع رسانی در سطح جامعه، مدارس و دانشگاه‌ها روز به روز گسترده‌تر شود.

گفتگو از الهه واعظی، خبرنگار ایمنا

کد خبر 725952

منبع: ایمنا

کلیدواژه: سلول بنیادی روش جدید سلول بنیادی عکس سلول بنیادی بیماری های قابل درمان با سلول های بنیادی سلول بنیادی جنینی سلول بنیادی بالغ سلول های بنیادی بند ناف خون بند ناف تا چند سال قابل نگهداری است سرطان های خون سلول های بنیادی سلول کاربرد سلول های بنیادی ویژگی های سلول های بنیادی پزشکی بازساختی اختلال اتیسم داروهای بیماران پروانه ای آزمایشات بالینی درمان سوختگی پیوند عضو بانک بند ناف هزینه بانک خون بند ناف پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی پژوهشگاه رویان بیوتکنولوژی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سلول های بنیادی سلول های بنیادی سلول های بنیادی مورد استفاده قرار درمان بیماری جایگزین روش پزشکی بازساختی سلول ها حال حاضر سلول ها آسیب دیده ناف جنین بانک بند خون بند بند ناف

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۹۲۰۶۶۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فناوری مشاهده درون سلول‌های سرطانی ابداع شد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اینترستینگ اینجینیرینگ، گروهی از محققان به سرپرستی دانشگاه ساری در انگلیس تلاش کرده اند محتوای چربی (لیپیدها) موجود در سلول‌های سرطانی را مشاهده و مطالعه کنند. 

این فناوری نوین با همکاری پژوهشگران دانشگاه کالج لندن، شرکت داروسازی GSK و شرکت‌های «یوکوگاوا» «Yokogawa» و «سایکس» «Sciex» توسعه یافته است.

نظارت بر محتوای چربی

لیپید‌ها اجزای مهمی در سلول‌ها هستند و به سلول‌های سرطانی اجازه رشد، تکثیر و متاستاز را می‌دهند.

پژوهشگران از سامانه تک سلولی شرکت یوکوگاوا موسوم به SS۲۰۰۰ استفاده و سلول‌های سرطانی منفرد را از یک ظرف کشت شیشه‌ای نمونه برداری کردند. این سامانه‌ی نوآورانه، سلول‌های زنده منفرد را با استفاده از لوله‌های کوچک استخراج می‌کند و امکان بررسی دقیق را فراهم می‌آورد.

عرض این لوله‌ها به سختی ۱۰ میکرومتر یعنی نصف قطر نازک‌ترین موی انسان است.

در گام بعدی، محققان با رنگ آمیزی این سلول‌ها با رنگ فلورسنت، توانستند قطرات لیپید را در طول آزمایش بررسی کنند. آنها سپس با سایکس برای ایجاد یک رویکرد جدید طیف سنجی جرمی همکاری کرده و توانستند لیپید‌ها را شکسته و ساختار واقعی سلول را مشخص کنند.

کل این فرآیند به مشاهده چگونگی تکامل سلول‌های سرطانی در پاسخ به تغییرات محیط اطراف منجر شد.

مجریان این مطالعه از دانشکده شیمی و مهندسی شیمی دانشگاه ساری می‌گویند مشکل سلول‌های سرطانی این است که «هیچ دو سلولی شبیه هم نیستند» و همین موضوع طراحی یک درمان مطلوب را سخت‌تر می‌کند، زیرا برخی از سلول‌ها همیشه بیش از سایرین در مقابل درمان مقاومت می‌کنند.

با این حال، همیشه ثابت شده مطالعه سلول‌های زنده با جزئیات کافی برای درک واقعی ساختارشان پس از خارج کردن آنها از محیط طبیعی، دشوار است.

به همین دلیل نمونه برداری سلول‌های زنده زیر میکروسکوپ و بررسی یک به یک محتوای چربی آنها برای محققان همیشه جذاب و هیجان انگیز بوده است.

دانشمندان همچنین از این رویکرد جدید برای مطالعه مولکول‌های چربی لیپید‌ها در چندین سلول سرطانی استفاده کردند. جالب است که محققان تفاوت‌هایی را در ویژگی‌های لیپیدی سلول‌های مختلف شناسایی کردند.

مجریان این پژوهش ادعا می‌کنند روش آنها راه را برای مطالعه سلول‌های سرطانی با جزئیاتی که قبلا دیده نشده هموار می‌کند. یک روز، ممکن است بتوان نحوه تعامل تک سلول‌های سرطانی را با سلول‌های اطرافش مشاهده کرد؛ پیشرفتی که به ارائه درمان‌های جدید و هدفمندتر منجر خواهد شد.

این شیوه فناورانه می‌تواند شناخت ارزشمندی از چگونگی پاسخ انواع سرطان به درمان‌ها ارائه داده و به پزشکان در درک تاثیر پرتو درمانی سلول‌ها کمک کند، به ویژه اینکه چگونه برخی از سلول‌های سرطانی در برابر پرتودرمانی مقاومت می‌کنند؛ مقاومتی که می‌تواند منجر به عود سرطان شود.

این یافته‌ها در مجله Analytical Chemistry منتشر شد.

انتهای پیام/